Powiat
Dąbrowski

Dziś w całej Polsce obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Dzień ten ustanowiono – jak zapisano w treści ustawy –,,w hołdzie Obywatelom Polskim- bohaterom, którzy w akcie heroicznej odwagi, niebywałego męstwa, współczucia i solidarności międzyludzkiej, wierni najwyższym wartościom etycznym, nakazom chrześcijańskiego miłosierdzia oraz etosowi suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej, ratowali swoich żydowskich bliźnich od Zagłady zaplanowanej i realizowanej przez niemieckich okupantów’’. Święto jest wyrazem czci dla wszystkich Polaków, którzy okazując miłosierdzie i współczucie, pomagali Żydom systematycznie mordowanym przez niemieckich oprawców. Wybór daty nawiązuje do dnia, w którym Niemcy zamordowali w Markowej rodzinę Ulmów. 24 marca 1944 roku życie stracili Józef Ulma, jego ciężarna żona Wiktoria, ich szóstka małoletnich  dzieci, a także  a także ośmioro ukrywanych przez polską rodzinę Żydów z rodzin Didnerów, Grünfeldów i Goldmanów. Polacy, ale także przedstawiciele innych krajów, którzy w czasie okupacji niemieckiej ratowali Żydów, otrzymują odznaczenie honorowe przyznawane od 1963 r. przez izraelski Instytut Yad Vashem (hebr. „Miejsce i imię”) – Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów. Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata są osoby nieżydowskiego pochodzenia, które podczas II wojny okazały Żydom bezinteresowną pomoc. Wśród osób zamordowanych przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom są również mieszkańcy powiatu dąbrowskiego. 5 lipca 1943 Niemcy po odnalezieniu w lesie „Beleryt” ukrywających się Żydów i przeczesaniu pobliskich domów zamordowali pomagającą Żydom rodzinę Mędalów. Nie oszczędzono ani dzieci ani starszych. Ofiarami niemieckiego nazizmu zostali: Franciszek Mędala – lat 51, jego żona Teresa – lat 40 i dwóch synów: Stanisław – lat 13 i Józef – lat 8 oraz Wiktoria Wężowicz (matkaTeresy Mędali) - lat 72 i Władysław Starzec – lat 30.  W celu upamiętnienia ofiar tej tragedii, dokładnie 5 lipca 2005 r. w Szarwarku, na skraju lasu Beleryt, odsłonięto i poświęcono pamiątkowy obelisk. źródło: https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/161668,Narodowy-Dzien-Pamieci-Polakow-ratujacych-Zydow-pod-okupacja-niemiecka-inicjatyw.html