Powiat
Dąbrowski

13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. Oficjalnym powodem jego wprowadzenia była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, której przejawami były m.in. brak zaopatrzenia w sklepach (także żywności), reglamentacja (od kwietnia do października 1981 ponownie objęto systemem tzw. kartek żywnościowych wiele istotnych towarów np. mięso, masło, tłuszcze, mąka, ryż, mleko dla niemowląt itd.) oraz zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w kraju wobec zbliżającej się zimy. Rzeczywistymi powodami były obawy reżimu komunistycznego przed utratą władzy związane z utratą kontroli nad niezależnym ruchem związkowym, w szczególności Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność” oraz walki różnych stronnictw w PZPR nie mogących dojść do porozumienia w kwestii formy i zakresu reform ustroju polityczno-gospodarczego PRL.   Przepisy stanu wojennego narzuciły społeczeństwu szereg rygorów, takich jak godzina milicyjna, która obowiązywała aż do maja 1982 roku, zakaz zgromadzeń czy zawieszenie działalności stowarzyszeń i związków. Mogła działać jedynie dominująca partia – PZPR. W związku ze stanem wojennym zmilitaryzowano szereg kluczowych zakładów pracy. W sądownictwie wprowadzono tryb doraźny, w którym obowiązywały zaostrzone kary do kary śmierci włącznie. Powstała Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego WRON składająca się z wysokich rangą oficerów wojska na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim (pełniącym ówcześnie funkcje I sekretarza KC PZPR, premiera, Ministra Obrony Narodowej). Zadaniem rady miało być administrowanie krajem w czasie obowiązywania stanu wojennego. W istocie jej znaczenie było głównie propagandowe. WRON szybko zaczęto w języku potocznym nazywać „wroną”, której przeciwstawiono orła. Praktyczną realizacją tej postawy było popularne wtedy hasło „Wrona orła nie pokona”. Strajki i demonstracje, które wybuchły po wprowadzeniu stanu wojennego, tłumiło wojsko i Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej. Do pacyfikacji protestujących używano także ciężkiego sprzętu bojowego. W wyniku decyzji o użyciu broni ostrej w grudniu 1981 roku zginęło m.in. 9 górników w kopalni Wujek. Wprowadzony niezgodnie z konstytucją stan nadzwyczajny, zaowocował internowaniem ponad 10 tysięcy działaczy opozycji antykomunistycznej, tysiące kolejnych było inwigilowanych i zastraszanych. Do dziś nieznana jest dokładna liczba ofiar stanu wojennego. Sejmowa komisja do spraw zbadania działalności MSW, powołana przez Sejm kontraktowy (tzw. Komisja Rokity), ustaliła, że spośród 122 niewyjaśnionych przypadków zgonów w czasie stanu wojennego, do 88 przyczyniła się bezpośrednio działalność funkcjonariuszy MSW. Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, zniesiony 22 lipca 1983, a w lutym 1992 Sejm uznał jego wprowadzenie za nielegalne.   Instytut Pamięci Narodowej, jak co roku, podejmuje działania mające na celu upamiętnienie ofiar i upowszechnianie wiedzy o stanie wojennym. W tym celu zostały przygotowane liczne audycje, wykłady, wystawy i akcje medialne. Z powodu pandemii COVID-19 większość z nich będzie dostępna za pośrednictwem Internetu.   Zachęcamy do włączenia się w przygotowane na tę okazję inicjatywy IPN, w tym również w akcję "Światło wolności", która ma na celu upamiętniać wszystkich, którzy stracili życie lub ucierpieli w wyniku stanu wojennego.   Instytut zachęca do zapalania wieczorem świec, nie tylko w oknach domów, ale również na stronie https://swiatlowolnosci.ipn.gov.pl/.   Pliki do pobrania Pobierz plik Stan_wojenny_Teka_edukacyjna.pdf Źródło: www.ipn.gov.pl