Powiat
Dąbrowski

Dziś mija 65. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego, które trwało od 1 sierpnia 1944 roku do 2 października 1944 r. Z KALENDARZA MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGOPrzed godziną „W" Już w maju 1944 r. samoloty sowieckie zrzucają nad Warszawą ulotki, nawołujące do akcji zbrojnej. Obawy o wywołanie powstania przez ludzi Moskwy nie są więc bezpodstawne. Na terenach wyzwalanych przez Armię Czerwoną komuniści stosują strategię faktów dokonanych. 22 lipca wieczorem Radio Moskwa informuje o powstaniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. 26 lipca PKWN zawiera ze Stalinem umowę o poddaniu jurysdykcji sowieckiej przestępstw popełnionych „w strefie działań wojennych". Na tej podstawie Sowieci dokonują masowych aresztowań żołnierzy Armii Krajowej. 27 lipca PKWN podpisuje ze Stalinem kolejną umowę, na mocy której wschodnia granica Polski zostaje ustalona na tzw. linii Curzona. Odcina ona od Polski 1/3 jej przedwojennego terytorium: rodzajną Małopolskę Wschodnią ze stołecznym Lwowem, Polesie i Wileńszczyznę. Postawa Sowietów jest dwulicowa.29 i 30 lipca Radio Moskwa i radiostacja „Kościuszko" nadają wezwanie do mieszkańców Warszawy: „Walczcie przeciwko Niemcom." Tymczasem od 22 lipca trwa gorączkowa egzekucja niemieckiej administracji, części sił policyjnych oraz służb zaplecza. Przez miasto przechodzą fale uciekinierów ze Wschodu. 27 lipca Niemcy opanowują panikę. Do miasta wracają oddziały policji i SS. Zaczynają działać urzędy. Pod koniec lipca wojska I Frontu Białoruskiego pod dowództwem marsz. Konstantego Rokossowskiego docierają na przedpola Warszawy, a 1. Armia Wojska Polskiego gen. Zygmunta Berlinga zbliża się do Puław. Rozwój sytuacji na froncie i w stolicy powoduje zmianę wcześniejszej decyzji o wyłączeniu Warszawy z Akcji „Burza". Sztab AK rozważa uderzenie na Niemców i uwolnienie miasta, zanim wkroczą Sowieci. 25 lipca na odprawie Komendy Głównej Armii Krajowej zapada decyzja podjęcia walki w stolicy. 26 lipca Rząd RP upoważnia swego Delegata do ogłoszenia powstania w momencie przez niego wybranym. W trakcie posiedzenia Komisja Główna Rady Jedności Narodowej ustala, że potrzeba dwunastu godzin na uruchomienie administracji cywilnej. W Warszawie Niemcy przygotowują się do obrony miasta. 27 lipca gubernator dystryktu warszawskiego Ludwig Fischer wydaje rozporządzenie o stawieniu się do robót fortyfikacyjnych stu tysięcy osób. Tego samego dnia około siódmej wieczorem płk Antoni Chruściel „Monter", bez porozumienia z KG AK, wydaje rozkaz o mobilizacji, która przebiega szybko i sprawnie. 28 lipca ludność stolicy bojkotuje zarządzenie Fischera. Niemcy nie stosują represji. W tej sytuacji gen. „Bór" odwołuje rozkaz płk. „Montera", co wywołuje zamęt w szeregach Armii Krajowej. Wśród wyższych dowódców AK nie ma jednomyślności co do sensu podejmowania walki zbrojnej w mieście. W następnych dniach do sztabu AK docierają liczne informacje o ruchach wojsk na prawym brzegu Wisły. Wobec rozwoju sytuacji, 31 lipca po południu gen. „Bór" wydaje rozkaz rozpoczęcia akcji zbrojnej w Warszawie. Godzina „W" zostaje ustalona na 1 sierpnia o godzinie 17.00. o godzinie ósmej wieczorem zaszyfrowany rozkaz jest gotowy do przekazania łączniczkom. Ze względu na godzinę policyjną otrzymują go następnego dnia o godzinie siódmej rano. Brakuje czasu na wydobycie broni, dotarcie na miejsce zbiórki. Na Żoliborzu, w Śródmieściu i na Woli walki rozpoczynają się przed godziną „W". Powstanie w sierpniuPowstanie Warszawskie rozpoczyna się 1 sierpnia 1944r. o godzinie 17.00. bezpośrednie dowództwo nad oddziałami Okręgu Warszawskiego AK sprawuje płk. Dypl. Antoni Chruściel „Monter". W pierwszych dniach walk Powstańcy opanowują Śródmieście, Stare Miasto, Wolę, Powiśle, gdzie zdobywają elektrownię, a także część Ochoty, Mokotowa i Żoliborza. Na Pradze natomiast 3 sierpnia przechodzą ponownie do konspiracji. W Puszczy Kampinoskiej powstaje duże zgrupowanie Armii Krajowej pod dowództwem kpt. Józefa Krzyczkowskiego „Szymona", a następnie mjr. Alfonsa Kotowskiego „Okonia". Na zajętych terenach wiele ważnych obiektów pozostaje w rękach Niemców. 5 sierpnia przystępują do natarcia na Wolę, bronioną m.in. przez Zgrupowanie „Radosław" płk. Jana Mazurkiewicza. 11 sierpnia, po zdobyciu Woli i Ochoty, oddziały niemieckie uderzają na Stare Miasto. Starówki bronią m.in. Zgrupowanie „Radosław", oddziały mjr. Stanisława Błaszczaka „Roga" i kpt. Lucjana Giżyńskiego „Gozdawy". Dowodzi płk. Karol Ziemski „Wachnowski". Na Starym Mieście dochodzi do niezwykle zaciętych walk, w których Niemcy używają ciężkiej artylerii i lotnictwa oraz pocisków rakietowych, nazywanych przez Powstańców „krowami" lub „szafami". W wyniku systematycznego ostrzału i bombardowań zabytkowa dzielnica zostaje obrócona w gruzy. W nocy z 20 na 21 oraz z 21 na 22 sierpnia oddziały Grupy „Północ" z Żoliborza usiłują przyjść z pomocą załodze Starówki. Uderzenia Powstańców na Dworzec Gdański kończą się niepowodzeniem. Uporczywa obrona Starówki pozwala na podjęcie działań zaczepnych Powstańcom ze Śródmieścia, dowodzonym przez płk. Franciszka Edwarda Pfeiffera „Radwana". 20 sierpnia Powstańcy opanowują budynek Stacji Telefonów – tzw. PAST-ę przy ul. Zielonej, a z 23 sierpnia – kościół Świętego Krzyża i Komendę Policji przy Krakowskim Przedmieściu. Nie udają się natomiast kolejne próby zdobycia Uniwersytetu Warszawskiego. Z 30 na 31 sierpnia oddziały AK ze Starówki usiłują przebić się do Śródmieścia przez Plac Bankowy. Pomimo wsparcia nacierających ze Śródmieścia żołnierzy AK, 1 – 2 września, żołnierze Starówki przechodzą kanałami do Śródmieścia i na Żoliborz. W dniu 5 sierpnia Niemcy przystąpili do systematycznej eksterminacji mieszkańców Warszawy. Na zajętych obszarach Woli ludność w bestialski sposób mordowano, domy ograbiano, a potem podpalano. W ciągu jednego dnia wymordowano około 45 tysięcy osób. Radziecka ofensywa ruszyła 10 września i w ciągu czterech dni wyparła Niemców z prawobrzeżnej Warszawy. Armia radziecka nie przystąpiła jednak do forsowania Wisły, choć od wykrwawiającego się miasta dzieliło ja zaledwie kilkaset metrów. Powstanie było wówczas w agonii. 27 września poddali się żołnierze na Mokotowie, 30 września skapitulował Żoliborz. W nocy z 2 na 3 października podpisano kapitulację powstania. W godzinie "W", czyli o 17.00, która była początkiem zrywu warszawskich Powstańców w całej Polsce zawyją syreny.Samorząd Powiatu Dąbrowskiego zwraca się z prośbą do mieszkańców, aby o godzinie „W" zatrzymali się na minutę i w ten sposób uczcili pamięć warszawskich Powstańców. Władze Powiatu Dąbrowskiego o godz. 17.00 złożą wieńce pod Pomnikiem Poległych w Parku Miejskim w Dąbrowie Tarnowskiej. źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego, Wikipedia, Fakty - Interia.pl