Powiat
Dąbrowski

W piątek, 19 lutego 2021 r., na Cmentarzu Starym w Tarnowie przy Mogile Ofiar Rabacji odbyły się uroczystości upamiętniające tragiczne wydarzenia z 1846 roku, które przeszły do historii pod nazwą rabacji galicyjskiej, rabacji chłopskiej lub rzezi galicyjskiej. Okolicznościowe wiązanki kwiatów na mogile złożyli m.in. Wicewojewoda Małopolski Ryszard Pagacz, a także przedstawiciele samorządów, z których pochodziły ofiary rabacji  pochowane we wspólnej mogile. Powiat Dąbrowski reprezentował starosta dąbrowski Lesław Wieczorek. Organizatorem obchodów była Fundacja Promocji Dziedzictwa Lokalnego PRO PATRIA SEMPER, której celem jest m.in. pielęgnacja pamięci o tragicznych wydarzeniach przeszłości, rozważanie przyczyn i konsekwencji oraz płynących z tego dla całej wspólnoty narodowej wniosków. Jak podaje Muzeum Historii Polski inspiratorami krwawych zajść zwanych rabacją galicyjską, byli Austriacy, którzy - mając informacje na temat szykującego się powstania narodowego - chcieli wykorzystać napięte stosunki między dworem a wsią do przeciwstawienia się zrywowi niepodległościowemu Polaków. Chłopi poddali się tej intrydze i szybko uznali, że zamiast przeciw zaborcy, panowie polscy gotują się do wojny z chłopami. Bunt chłopski miał charakter antyszlachecki i antypańszczyźniany i objął całą Galicję Zachodnią. Do pierwszych napadów doszło już 18 lutego 1846 r. Zbrojne gromady zrabowały i zniszczyły w ciągu kilku dni około 500 dworów w cyrkułach: tarnowskim, bocheńskim, sądeckim, wielickim i jasielskim, mordując - często w bardzo okrutny sposób – ponad 1000 osób: ziemian, ich krewnych, urzędników dworskich i państwowych oraz księży. Najbardziej znanym przywódcą chłopskich grup zbrojnych jest Jakub Szela, odpowiedzialny m.in. za okrutną śmierć rodziny Boguszów, z którymi wcześniej przez wiele lat procesował się w galicyjskich sądach. Część ofiar tamtych wydarzeń została pochowana w zbiorowej mogile w Tarnowie. Według Bogusława Andrzeja Baczyńskiego, autora monografii „Mogiła rabacyjna na Cmentarzu Starym w Tarnowie (wyd. MBP Tarnów, 2017) pochowano tam co najmniej 207 ofiar. Z obecnego powiatu dąbrowskiego spoczywa tam między innymi Karol Kotarski - właściciel Olesna, Prosper Konopka - bohater powstania listopadowego, Ferdynand Sroczyński - zamordowany w dworze w Bolesławiu oraz jego syn Michał. fot. Paweł Topolski