Powiat
Dąbrowski

W tym roku przypada 179. rocznica rabacji galicyjskiej. Największego i najbardziej krwawego powstania chłopskiego na terenach zachodniej Galicji, które wybuchło w nocy z 18 na 19 lutego 1846 roku i trwało do końca marca. Objęło cały cyrkuł tarnowski, a krwawe wydarzenia miały również miejsce w naszym regionie. Przygotowania do powstania narodowego w Galicji w 1846 roku spowodowały ożywienie nastrojów patriotycznych na ziemi dąbrowskiej. Działali tu m.in. emisariusze powstańczy, okoliczni właściciele ziemscy oraz duchowieństwo. Z Powiśla Dąbrowskiego do Tarnowa ruszyło około 200 powstańców, z zamiarem opanowania tego miasta. Największą grupę zbrojną utworzyli bracia Sroczyńscy z Bolesławia, aktywni uczestnicy niepodległościowego spisku antyaustriackiego, którzy wcześniej darowali chłopom pańszczyznę. Niestety oddział ten został rozbity pod Ćwikowem, Odporyszowem i Gorzycami, przez austriackie oddziały policyjne i chłopów uzbrojonych w siekiery i kosy. Władze austriackie, głosząc antychłopski charakter przygotowań powstańczych szlachty spowodowały, że chłopi nie poparli powstania przeciw zaborcy, lecz uderzyli na dwory. Do pierwszych napadów doszło już 18 lutego 1846 roku. Zbrojne gromady zrabowały i zniszczyły w ciągu kilku dni około 500 dworów w cyrkułach: tarnowskim, bocheńskim, sądeckim, wielickim i jasielskim, mordując - często w bardzo okrutny sposób – ponad 1000 osób: ziemian, ich krewnych, urzędników dworskich i państwowych oraz księży. Najbardziej znanym przywódcą chłopskich grup zbrojnych jest Jakub Szela, odpowiedzialny m.in. za okrutną śmierć rodziny Boguszów, z którymi wcześniej przez wiele lat procesował się w galicyjskich sądach. Na terenie dzisiejszego powiatu dąbrowskiego zaatakowano dwory ziemiańskie. W Bolesławiu chłopi ograbili dworskie wnętrza i zamordowali Ferdynanda i Michała Sroczyńskich. Zginął także właściciel Olesna Karol Kotarski, który zawsze był przychylny chłopom i wspomagał ich materialnie. W lasach gruszowskich w brutalny sposób został zamordowany Prosper Napoleon Konopka z Brnia. W Gręboszowie chłopi poturbowali zarządcę tamtejszego majątku, nie ograbiając zabudowań, a pałac Potockich w Borusowej ocalał dzięki obronie chłopów z tej miejscowości, a także Hubenic i Kozłowa. Zbezczeszczono też kościoły w Dąbrowie i Oleśnie. Część ofiar tamtych wydarzeń została pochowana w zbiorowej mogile w Tarnowie. Spoczywają tam między innymi Karol Kotarski - właściciel Olesna, Prosper Konopka - bohater powstania listopadowego, Ferdynand Sroczyński oraz jego syn Michał.